[Comorbidity of depression and type 2 diabetes--risk factors and clinical significance].

Epidemiološki podaci pokazuju da će se broj osoba obolelih od dijabetesa skoro udvostručiti, sa 2,8% 2000. na 4,4%, 2030. Tada se može očekivati porast ukupnog broja obolelih sa 171 milion, 2000. na 366 miliona ljudi u svetu 2030. Podaci posebno ukazuju na značajno povećanje incidencije dijabetesa tip 2 (DMT2) . Dijabetes melitus je kompleksan metabolički poremećaj u čijoj je osnovi deficit funkcije insulina i/ili produkcije insulina, koja je definisana kao nivo glikemije > 6,1 mmol/L. Etiološka klasifikacija dijabetesa od strane Svetske zdravstvene organizacije (SZO) prepoznaje više tipova ove bolesti, od kojih su najčešći dijabetes tip 1 (autoimuna bolest koja dovodi do destrukcije beta ćelija pankreasa i gubitka produkcije i sekrecije insulina) i DMT2, kome pripada 85–90% bolesnika sa ovom bolesti. DMT2 najčešće se javlja posle 40. godine života, a najveća incidencija je oko 60. godine života. DMT2 je praćen funkcionalnom nesposobnošću i smanjenjem kvaliteta života. Patogeneza DMT2 uključuje različite nivoe insulinske rezistencije, poremećaj funkcije beta ćelija pankreasa i deficit sekrecije insulina. DMT2 dovodi do disfunkcija multiplih organa ili tkiva, mikrovaskularnih (polineuropatija, retinopatija i nefropatija) i makrovaskularnih (kardiovaskularne bolesti) komplikacija. Istraživanja su pokazala da je DMT2 poligenski poremaćaj, na čiji nastanak i ekspresiju značajan doprinos imaju faktori sredine. Abdominalna gojaznost, povećanje indeksa telesne mase (odnos između telesne mase u kilogramima i visine tela u metrima na kvadrat) (ITM) i fizička neaktivnost su najznačajnije determinante za razvoj DMT2. Kod oko 50% osoba, DMT2 ostaje neotkriven . Depresija je poremećaj koji je najzastupljeniji u psihijatrijskoj kazuistici. Prema procenama SZO 3 preko 120 miliona ljudi u svetu u svakom trenutku boluje od depresije i to skoro dvostruko više žena nego muškaraca. Depresija je četvrti vodeći uzrok funkcionalne nesposobnosti 90-ih godina prošlog veka, a procenjuje se da će do 2020. godine biti na drugom mestu, odmah posle kardiovaskularnih bolesti . Ovaj poremećaj se često javlja kao komorbidni i konkomitantni kod brojnih psihijatrijskih i somatskih bolesti, komplikujući njihov tok i ishod. Depresija je praćena visokim rizikom od samoubistva, kao i povećanjem stope morbiditeta i mortaliteta. Životna prevalencija rekurentnog depresivnog poremećaja zavisi od pola i godina života, tako da u periodu od 30. do 44. godine, kada se najčešće javlja, njena incidencija iznosi oko 14 % kod žena i 7% kod muškaraca. Depresija je heterogeni poremećaj prema kliničkoj fenomenologiji, ostaje često neprepoznata i nelečena. Nastaje kao rezultat međusobnih interakcija bioloških, psiholoških i socijalnih faktora (integralni model). Biološki korelati depresije obuhvataju genetske, biohemijske, neurofiziološke, neuroimunološke faktore, kao i neuroendokrinu disfunkciju. U etiopatogenezi depresije učestvuju multipli neurotransmiterski sistemi (noradrenalin – NA, serotonin – 5-HT, dopamin – DA i drugi) .